Halk dilinde su fıtığı olarak bilinen hidrosel özellikle yeni doğanlarda yaygın olarak görülür.
Anne karnında fetüsün gelişimi sırasında 12 ila 14 hafta arasında, testisler veya yumurtalıklar böbreklerin yakınında karında oluşur. Bebek gelişmeye devam ettikçe yavaş yavaş karnın alt kısmına doğru hareket ederler. Aşağı doğru hareket ettikçe, peritonun bir kısmı (karnın iç kısmını kaplayan zar tabakası) testise yapışır ve bununla birlikte bir kese oluşturarak testis torbalarına (skrotuma) çekilir. Benzer bir süreç, rahmin yuvarlak bağının kasığa inmesiyle kızlarda ortaya çıkar. Bu kese prosessus vajinalis olarak bilinir.
Bu kesenin normal şartlarda doğuma doğru kapanması gerekiyor. Eğer kapanma öncesi karın içinden sıvı gelip testis etrafında kalıp, hapis olursa hidrosel haline gelir. Bazen de ileri yaşlarda kapanan kanalın az miktar açılması ile testis etrafına sıvı girebilir ve hidroseli oluşturur.
Hidrosel Çeşitleri
Bebeklerde veya çocuklarda gördüğümüz hidroseli ikiye ayırıyoruz;
-
Kominikan hidrosel: Burada estis torbasına inen karın zarının tamamen açık olması durumudur. Çocuk gece boyunca veya gündüz yattığı zaman sıvı karın içine geri döner, ayaktayken sıvı miktarı artar. Testislerde zaman içinde yavaş yavaş büyüyen ağrısız şişlik hidrosel belirtileri arasındadır.
-
Kominikan olmayan hidrosel: Yenidoğan döneminde en sık gördüğümüz tiptir. Testis etrafında bulunan sıvı karın içi ile bir ilişkisi kalmamıştır. Kese kapanmıştır. Hidroselin büyüklüğü değişmez. Normal şartlarda bu sıvı bebeklerde doğumdan sonra yavaş yavaş emilir.
Bazen ileri yaşlarda testis tümörü, böbrek tümörü, travma ya da testisin dönmesi sonucu oluşabilir. O yüzden ileri yaşlarda gelen çocuklarda altta yatan bir sebebin var olup olmadığı muhakkak araştırılmalıdır.
Hidrosel nasıl anlaşılır?
Yenidoğanlarda doğum sonrası yapılan fizik muayenede testis etrafında su kesesi şeklinde tespit edilir. Ağrısızdır. Hidrosele bastırmakla sıvı azalmaz. Kominikan hidrosellerde ise bastırmakla sıvı karın içine doğru gideceği için miktar olarak azalır.
Kominikan olmayan aniden oluşmuş olanlarda bazen boğulmuş fıtıktan ayırt etmek zordur. Bu durumda torbanın altından bir ışık kaynağı tutarak kesenin içinde bir organ (bağırsak gibi) olup olmadığını anlarız.
Hidroselin tedavisi nedir?
Yenidoğanlarda görülen kominikan olmayan hidrosel genelde iki yaşına kadar beklenir. Ancak hidrosel çok büyük ise ve testise zarar verebileceği düşünülüyorsa bir yaşından sonra da ameliyat kararı verilebilir. Bu hastalarda iğne ile sıvıyı boşaltma işlemi asla yapılmamalıdır. Tedavi etmediği gibi testiste enfeksiyon riski yaratabilmektedir.
Kominikan olanlarda tedavi cerrahidir. Çocuklarda görülen hidrosele genellikle fıtık eşlik eder. Fıtık ile görülen hidrosel durumunda hemen cerrahi müdahale önerilir. Kasık fıtığı ameliyatı ile aynıdır. Günübirlik bir ameliyattır.