Anorektal malformasyon, anüs* ve rektum*'un hamilelik sırasında düzgün gelişmediği anlamına gelir. Bebeğin anne karnındaki gelişiminde erken dönemde ortaya çıkar. Erkek çocukları kız çocuklarına göre biraz daha fazla etkileyerek, doğan 5000 bebekten 1’inde görülen bir problemdir.
* Anüs: Dışkının geçtiği kalın bağırsağın sonundaki açıklık.
* Rektum: Kalın bağırsağın anüsün hemen üzerindeki alanı.
Anorektal malformasyonlu her çocukta anatomik olarak aynı problem görülmeyebilir, çeşitli anomali türleri vardır:
- Anal geçit dar veya yanlış yerde olabilir.
- Rektum anüse bağlanmayabilir.
- Anal açıklık üzerinde bir zar bulunabilir.
- Rektum, fistül adı verilen bir geçit yoluyla idrar yolunun veya üreme sisteminin bir kısmına bağlanabilir ve anal bir açıklık yoktur.
Durum bu şekilde olunca anorektal malformasyonlu çocukların yaşadığı en büyük sıkıntı bağırsak problemleri olmaktadır. Malformasyonu olmayan çocuklar bile kabızlık, kaka kaçırma gibi sorunları sık sık yaşarken malformasyon olan çocukların bağırsak problemi yaşaması onların hayatını oldukça kısıtlamaktadır. Bu hastalar için bağırsaklarını yönetmek hayatları boyunca belki de en zorlandıkları ve psikolojilerini bozan durum haline gelmektedir.
Bu hastalar için tedavi kişiye özel planlanmalıdır.
Tedaviye başlamadan önce, en uygun laksatif (kaka yumuşatıcı) ilaç ile çocuğun bağırsakları bir hafta 10 günlük bir süreçte boşaltılmalıdır. Bazı aileler bu ilaçları kullanma konusunda alışkanlık yapar düşüncesiyle endişe ederler. Fakat tamamen dolu bağırsakları boşaltabilmek için kuru kayısı, farklı çaylar gibi yöntemler etkili değildir. Bizim tedavimizdeki amacımız bu ilaçları devamlı kullanmak değil, aksine bunları kullanmadan bağırsak kontrolünü sağlamaktır.
Tedavi basamaklarımızın başında günlük yaşam tarzını değiştirmeye yönelik tavsiyeler yer almaktadır. Beslenme alışkanlığı, sıvı alımı, yenmesi yenmemesi gereken yiyecekler, probiyotik desteği her hastaya özel olarak düzenlenmeli ve takip edilmelidir.
ARM’li çocukların pelvik taban kasları da yapısal bozukluktan dolayı fonksiyonel (işlevsel) değildir. Pelvik taban kaslarını yönetemeyen çocuklar kakalarını tutamazlar. Bizim tedavimizdeki başarımızın en önemli kısmı bağırsak eğitimi ile birlikte pelvik taban kaslarını aynı anda rehabilite etmemizdir. Pelvik taban kasları dışkılamamızı ve kakayı tutabilmemizi sağlar. Fonksiyonel olmayan pelvik taban kasları bu görevini yeterince yerine getiremez.
Biz pelvik taban rehabilitasyonu seanslarımızda, pelvik taban kaslarının fonksiyonunu, farklı fizik tedavi modaliteleriyle sağlıyoruz. Tedavimizde manuel terapi, egzersizler, solunum eğitimi, postüral egzersizler, emg-biofeedback gibi çok farklı ve kişiye özel seçtiğimiz modaliteler var.
Pelvik taban kaslarını tedavi ederek çocuklarda kabızlığı ve kaka kaçırmayı önlemeyi amaçlıyoruz. Aile, çocuk, doktor ve terapistin birlikteliğiyle tedavimizde çok güzel başarılar görebilmekteyiz.
Anorektal malformasyonlu çocuğunuz varsa mutlaka çocuk üroloğunuz ve pelvik taban fizyoterapistinizle görüşmelisiniz. Özellikle kaka kaçırma bu çocukların psikolojilerini ciddi olarak etkilemektedir. Çocuklar bu problemle baş başa bırakılmamalıdır.
Fizyoterapist Tuğçe Atalay